Published on januari 24th, 2019 | by admin

Pull Tab Archaeology als Erfgoed Platform.

De woorden zijn niet nieuw, maar wat wel eens wordt onderschat is dat studie meer is dan het lezen en kunnen reciteren van ‘een boek’. Echte ontwikkeling en vernieuwingen volgen niet de snelheid van hedendaagse sociale media of de geest alleen: ze kosten tijd om te verwerkelijken. Dit was voor mij zo’n moment waarop ineens een kwartje viel over de vraag waar het heen moet met erfgoed, een stap die ik in gedachten al ettelijke keren heb gemaakt en ineens even tastbaar werd.

De erfgoedsector is opgezet rond het 20e en 19e eeuwse idee dat de burger moet worden opgevoed. Vanuit de 200 jaar oude wetenschap archeologie is dat ook een verstandige gedachte. Voortschrijdende wetenschap betekent dat je over tijd en met zorgvuldige overdracht en studie, kennis opbouwt die nooit in één mensenleven te verwerven was geweest. Maar het begrip archeologie – of beter gezegd de kunst of ‘craft’ van archeologie – is veel meer dan dat. Archeologie is ook een passie, een hobby, een erfgoed-gevoede tijds- of levensinvulling, een zingevingsactiviteit, waarvan de beoefening, waaronder ik nadrukkelijk ook het zoeken en het graven schaar, niet alleen waarde heeft voor de selecte groep wetenschappers met de juist papieren. Wetenschappers die vervolgens het primaat hebben om die opgedane kennis via verhalen over te dragen.

Hoewel de Archeologische Monumentenzorg sinds de jaren 90 veel heeft bijgedragen aan de uitbreiding van het wetenschappelijk onderzoek, is de uitoefening van archeologiepraktijk door de burger daarin verloren geraakt. De experts en beleidsmakers vinden uiteraard dat de burger mag participeren, maar alleen als hij/zij voldoet aan de door de experts gestelde voorwaarden. Zelfs in het zeer vooruitstrevende Archeohotspots, dat al enige jaren goed werk doet om de traditionele koker te doorbreken, is de tendens van opvoeding en kadering op sommige plaatsen nog te merken, zoals te horen was op de laatste Reuvensdagen sessie. De grote kans die de Hotspots kunnen grijpen, is dat zij de ruimte bieden aan een archeologische gemeenschap die in elke Hotspot door burgers zelf wordt vormgegeven en die dus ook op elke Hotspot zijn eigen kleur krijgt. Praktijk, eigen creativiteit en gemeenschap zijn daarin belangrijker dan wetenschappelijke kwaliteit.

Als archeologie zijn maatschappelijk potentieel in de 21e eeuw echt wil terugwinnen, zouden we dus af moeten moeten van het idee van de archeoloog als opvoeder en kwaliteitsbewaker. Kwaliteit is belangrijk, zeker, maar vooral voor de wetenschappelijke archeologie binnen de muren van de academie. Wat we daarbuiten ook nodig hebben is archeologie met meer respect voor eigen persoonlijke invulling van iedereen die zich er toe geroepen voelt. Archeologie is dan wat jij er van maakt met jouw eigen inzet, of met de gezamenlijke creativiteit van de groep. Archeologie is dan een veld waar alle spelers zich op gelijk niveau tot elkaar verhouden. Archeologie is dan een erfgoed platform.