Bovensmilde en de Punt revisited

<>deze tekst is eerder gepubliceerd op www.molukserfgoed.com.

Afgelopen 10 mei was ik te gast bij de Rijksuniversiteit Groningen voor een gastcollege over de Molukse Acties en Erfgoed bij de opleiding Minorities and Multilingualism. Het was de tweede keer dat we dit college gaven. Hoewel we de laatste tijd (en dan vooral marjolijn) in ons project veel meer focussen op de sporen van de woonoorden en hoe daar op dit moment mee wordt omgegaan, gaat ook het werk over de Acties op een lager pitje door.

We denken als onderzoekers een beetje te weten hoe het zit: voor Molukkers zijn de Acties uit de jaren 70 een belangrijk deel van de geschiedenis, maar tegelijk liggen ze ook gevoelig. De media springen er altijd maar weer bovenop, alsof er niks anders te melden is over het Molukse leven in Nederland. Dat doet zeer. Toch blijft ook dit werk in ons idee nodig, want er zijn steeds meer mensen die dit lastige deel van de geschiedenis helemaal niet kennen. Als ik wel eens spreek over de treinkapingen, zijn mensen soms al verrast dat het er twee waren, bijvoorbeeld. Het verhaal van de school is bij mensen jonger dan 45 vaak helemaal niet bekend.

Voor het gastcollege gaven we eerst een lezing bij de universiteit in Groningen om wat te vertellen over de achtergrond van de acties en de vraag te introduceren of de plekken van de kapingen nu erfgoed zijn of niet. Daarna bezoeken we de locatie van de trein bij de Punt, maar dit jaar hadden we het genoegen dat onderweg Geert Kruit ook iets wilde vertellen over zijn ervaringen als gegijzeld kind in 1977 in Bovensmilde. Vorig jaar was hij er ook al bij, maar dat was toen min of meer toevallig dat hij ons zag staan toen we met de studenten in het parkje bij de voormalige school De Meent stonden. Dit keer hadden we hem vooraf gevraagd en tot onze vreugde vond hij het prima naar Haren te komen om wat te vertellen.

Als Geert gaat praten wordt pas duidelijk hoe voorzichtig je als onderzoeker moet zijn iets te vertellen over zo’n geschiedenis. Mijn verhaal valt als het ware in het niet als je naast iemand staat die het heeft meegemaakt. Daarom is het ook zo belangrijk dat de studenten dat meekrijgen, dat ‘erfgoed’ niet iets is waar je afstandelijk, vanuit enkel een wetenschappelijke kijk op de zaak beslissingen over neemt.

Geert is overigens zelf heel duidelijk over zijn beweegredenen wel te spreken over die tijd: dat heeft te maken met dat hij verzoening tussen molukkers en nederlanders als de enige mogelijke oplossing ziet. Het gaat niet over de vraag wie er schuld heeft, het gaat over hoe je samen verder kan met respect voor elkaar. Daarom spreekt Geert met andere kinderen van toen uit de school en ook een van de Molukse gijzelnemers vaak op 23 mei om op die plek waar de school stond een herdenking te organiseren. 23 mei is dag dat de gijzeling in 1977 begon.

Na het gesprek met Geert fietsten de studenten door naar de Punt. Daar praten we over de beëindiging van de kaping en of die plek nu ook – net als Bovensmilde – een plaats van herdenking zou moeten zijn. En of de overheid juist wel, of niet daarin een rol zou moeten hebben. Ook vertellen we hoe ons project hierover een brief naar de minister schreef en wat dit voor gevolgen had. Dit zet de studenten meestal wel aan het denken. Ook dit jaar was er één student die daarna aangaf een vervolgstudie te willen doen naar dit onderwerp. Dat is natuurlijk alleen maar mooi.

Misschien wil ze daarna ook iets voor onze weblog schrijven en dan zullen we daar hier uiteraard verder over berichten.