Een uurtje zoeken…
Een uurtje zoeken
Metaaldetectie, mag het nu wel, of mag het niet, of mag het alleen als je je vondsten meldt? De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed doet er al een tijdje opnieuw onderzoek naar in het kader van de modernisering van de Monumentenwet. Ook (beleids)archeologen zijn het lang niet in alle gevallen eens met het formele verbod uit de wet, dat de SIKB op haar website wel heel donker uitlegt in termen van bestrijding. In de huidige discussies ligt dat een stuk genuanceerder, zie onder andere de uitkomst van de middag ‘Grenzen aan graven‘, gehouden op 20 juni 2014 bij de Rijksdienst .
Ondertussen wilde in de echte wereld een vriend van me het gewoon eens proberen. Dan vind ik dat het ook de verantwoordelijkheid van een archeoloog een ander ‘de archeologische ervaring’ niet te onthouden. Hieronder volgt het resultaat van krap twee uur zoeken: een opvallend groot aandeel vondsten uit de Tweede Wereldoorlog in een druk wandelgebied waar ik had verwacht dat het aandeel zilverpapier en aluminium veel groter zou zijn.
We hebben alles netjes gemeld bij de regioarcheoloog, want of je het persoonlijk nu rommel vindt, of schatten, of je nu wel boodschap hebt aan de wetgeving of niet, het blijft zo dat je iets weghaalt uit de bodem dat er nooit meer terug komt en dat je daar respectvol mee om moet gaan. Zijn de granaatscherven hieronder zeldzaam? Nee, totaal niet, maar ze zijn wel sporen van de Tweede Wereldoorlog, een verhaal dat gerelateerd is aan honderdduizenden doden. Een belangrijk verhaal dat we nog elk jaar herdenken. De scherven zijn er een spoor van, een stuk bewijs, een linkje naar de geschiedenis dat in staat is om even op te roepen wat Huizinga ‘de historische ervaring’ noemde: een onverwachte directe ontmoeting met de geschiedenis waarbij de afstand tussen het heden en het verleden even lijkt weg te vallen.¹
Of we dat dan allemaal moeten bewaren is een heel andere vraag, maar ik vind wel dat we een morele plicht hebben stil te staan bij het verhaal, elke keer als we iets vinden. Dat vind ik een persoonlijke verantwoordelijkheid van iedereen die graaft, of het nu een zoeker is, of een archeoloog, of wie dan ook.
¹ Vrij geciteerd naar Huizinga, J., 1995: De taak der cultuurgeschiedenis. voor dit artikel overgenomen uit J. Kolen, 2009 The ‘anthropologization’ of archaeological heritage. Archaeological Dialogues 16 (2) 209–225
